Pillar 2- Uluslarararası Vergi Bülteni

Yabancı Çok Uluslu Grupların Türkiye’deki İştirakleri İçin Küresel ve Yerel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi Yükümlülükleri

OECD tarafından “Küresel ve Yerel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi (Pillar 2)”ne ilişkin geliştirilen düzenlemeler, kapsama giren büyük çok uluslu işletme (ÇUİ) gruplarına %15 oranında küresel asgari efektif vergi yükü getirmektedir. Türkiye, bu sistemi erken aşamada benimseyerek iç mevzuatına kapsamlı biçimde entegre eden ülkelerden birisidir. Buna bağlı olarak, son dört mali yıldan en az ikisinde konsolide geliri 750 milyon Euro’yu aşan ÇUİ gruplarının Türkiye’deki bağlı ortaklıkları bu düzenlemelerden doğrudan etkilenmektedir. Türkiye’deki uygulama, özellikle nihai ana şirketi 2025 yılı itibarıyla Pillar 2 kurallarını uygulamaya başlayacak gruplar açısından daha da önem arz etmektedir.

Türkiye’de uygulanan Pillar 2 rejimi kapsamında, 1 Ocak 2024 itibarıyla yürürlüğe giren Nitelikli Yurtiçi Asgari Tamamlayıcı Vergi (QDMTT) ve Gelirin Dahil Edilmesi Esası (IIR) ile 1 Ocak 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek olan Yetersiz Vergilendirilen Ödemeler Esası (UTPR) olmak üzere üç temel mekanizma bulunmaktadır. Bu mekanizmalar aracılığıyla Türkiye’de elde edilen düşük vergili kazançlar yerel düzeyde tamamlayıcı vergiye tabi tutulabilecek, böylece Türkiye’nin öncelikli vergileme hakkı korunacaktır.

1. Türkiye’de Pillar 2 Kurallarının Uygulaması 

2024 hesap dönemi için, nihai ana şirketin bulunduğu ülkede Pillar 2 kuralları henüz yürürlüğe girmemiş olsa dahi, Türkiye’deki iştiraklerin toplam efektif vergi oranının %15’in altında kalması halinde söz konusu iştirakler Yerel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi (Yerel ATV)’ne tabi olacak ve hesaplanan tamamlayıcı vergi Türkiye’de ödenecektir.

2025 yılından itibaren, nihai ana kuruluşun bulunduğu ülke Gelirin Dahil Edilmesi Esası uygulasa dahi Türkiye’nin Yerel ATV yoluyla vergilendirme hakkı öncelikli olacaktır. Bu durumda tamamlayıcı vergi önce Türkiye’de ödenecek, ardından nihai ana kuruluş düzeyinde mahsup edilecektir. Bu yaklaşım çifte vergilendirmenin önlenmesini sağlarken, uluslararası koordinasyon ilkeleriyle de uyumlu olacaktır. 

2. Türkiye’deki İştiraklerin Dokümantasyon ve Beyanname Yükümlülükleri

Yabancı sermayeli ÇUİ Gruplarının Türkiye’deki iştirakleri, toplam efektif vergi oranlarının %15 asgari eşiğin altında kalması durumunda ortaya çıkan tamamlayıcı vergiyi hesaplamak ve ödemekle doğrudan yükümlüdürler. Buna ek olarak ilgili iştiraklerin, yıllık kurumlar vergisi beyannamesinden ayrı olmak üzere Türkiye’de Küresel Asgari Tamamlayıcı Vergi(Küresel ATV) Beyannamesi ve bu beyannamenin ekinde Küresel ATV Bilgi Beyannamesi (GloBE Information Return) bildirimi ibraz etmeleri gerekmektedir. 

İlgili dönemde tamamlayıcı vergi doğmaması halinde dahi Yerel ATV Beyannamesi verme yükümlülüğü devam etmektedir. Bu kapsamda, Küresel ATV Bilgi Beyannamesi için belirlenmiş Türkiye’deki ve yetkili ana kuruluş olarak atanmayan iştirakler aşağıdaki beyannameleri vermekle yükümlüdürler:

• Yerel ATV Beyannamesi: Takvim yılının bitimini izleyen 12 ay içinde
• Küresel ATV Beyannamesi (ekinde Küresel ATV Bildirim Bilgi Beyannamesi ile): Takvim yılının bitimini izleyen 15 ay içinde (2024 yılı için 18 ay içinde)

Türkiye’deki grup şirketlerinden birisinin bu yükümlülükleri yerine getirmesi durumunda, diğerleri de kendilerine ait yükümlülükleri yerine kabul edilmiş sayılacaktır.

3. Küresel ATV Bilgi Beyannamesi ve Türkiye’deki Yükümlülükler

Küresel ATV Bilgi Beyannamesi, ÇUİ grubunun küresel ve yerel ATV hesaplamalarını ve küresel efektif vergi pozisyonunu ortaya koyan standart bir rapordur. Genel kural olarak bu rapor, grup adına nihai ana şirket ya da yetkilendirilmiş ana şirket tarafından sunulabilir.

Bununla birlikte, Türkiye’deki bağlı ortaklıklar, grupta Global ATV Bilgi Beyannamesini ibraz etmek ile sorumlu kuruluşun kim olduğu ve bu kuruluşun bulunduğu ülkeyi Türk vergi idaresine bildirmekle yükümlüdür. Ayrıca, herhangi bir yetkili kuruluşun atanmamış olması veya ilgili kuruluşun mukim olduğu ülke ve Türkiye arasında etkin bilgi değişim mekanizmalarının bulunmaması halinde, Türkiye’deki bağlı ortaklıkların Global ATV Bilgi Beyannamesini yerel olarak ibraz etme yükümlülükleri bulunmaktadır. Bu kapsamda Global ATV Bilgi Beyannamesi için yetkilendirilmiş kuruluş Türkiye’deki grup iştiraklerinden birisi ise aşağıdaki beyannameleri vermekle yükümlüdür:

• Yerel ATV Beyannamesi: Takvim yılının bitimini izleyen 12 ay içinde
• ÇUİ Grubu adına Global ATV Bilgi Beyannamesi: Takvim yılının bitimini izleyen 15 ay içinde (2024 yılı için 18 ay içinde)
• Küresel ATV Beyannamesi (ekinde Küresel ATV Bilgi Beyannamesi ile): Takvim yılının bitimini izleyen 15 ay içinde (2024 yılı için 18 ay içinde)

4. Türkiye’deki Diğer Temel Yükümlülükler ve Uyum Süreci

Küresel ve Yerel ATV’nin uygulamaya geçilmesi ile birlikte, tamamlayıcı verginin ötesinde, yabancı sermayeli ÇUİ Gruplarının Türkiye’deki iştirakleri önemli operasyonel ve uyum yükleriyle karşı karşıya kalacaktır:

• Veri Toplama ve İşleme Sistemleri: Küresel ve yerel ATV hesaplamaları için gerekli olan geniş kapsamlı verilerin toplanması ve işlenmesi amacıyla güçlü sistemlerin geliştirilmesi gerekecektir.
• Teknik Uzmanlık: Küresel ve Yerel ATV’ye tabi gelirin tespiti, kapsanan vergiler ve efektif vergi oranı hesaplamaları karmaşık düzeltmeler içermekte olup, hesaplamaların hatasız yapılabilmesi için ya şirket içi bir uzmanlık oluşturmak ya da Grant Thornton Türkiye gibi bu alanda uzmanlığı bulunan danışmanlık şirketleri ile çalışmak gerekmektedir.
• Sürekli İzleme: Grup konsolide gelirinin kapsama girip girmediği sürekli izlenmeli, grup yapısı veya faaliyetlerdeki değişiklikler Küresel ve Yerel ATV’nin etkileri açısından değerlendirilmelidir.

Özetle, Türkiye Pillar 2 çerçevesini erken aşamada ve kapsamlı biçimde uygulamaya koyarak, çok uluslu işletmelerin Türkiye’deki faaliyetlerinden doğan tamamlayıcı vergileri tahsil etme konusunda birincil yetki sahibi olacağını güvence altına almıştır. Türkiye’deki iştirakler açısından ise öncelikli ve şu anki gündem, Yerel ATV hesaplanması ve ödenmesine yönelik gerekli hazırlıkların yapılması ve sürecin yürütülmesidir.

5. Yabancı Çok Uluslu Şirketler İçin Türkiye’de Pillar 2 – Temel Çıkarımlar

Türkiye’nin OECD Pillar 2 çerçevesini erken ve kapsamlı şekilde benimsemesi çerçevesinde, Türkiye’de iştiraki bulunan yabancı ÇUİ’ler için öne çıkan hususlar aşağıda özetlenmiştir:

• Birincil Vergileme Hakkı Türkiye’dedir:

  1 Ocak 2024’ten itibaren yürürlükte olan Yerel ATV, Türkiye’ye yerel kazançlar üzerinden öncelikli vergileme hakkı tanımaktadır. Efektif vergi oranı %15’in altında kalan Türkiye’deki iştirakler için doğan tamamlayıcı vergi Türkiye’de ödenecektir.

• Nihai Ana Kuruluşun Bulunduğu Ülkedeki Yasal Düzenlemeler İkincil Niteliktedir:

  Nihai ana kuruluşun mukim olduğu ülke tarafından Gelirin Dahil Edilmesi Esası (IIR) uygulanıyor olsa dahi, bu durum Türkiye’nin vergileme hakkını ortadan kaldırmaz. Nihai ana şirketin ya da vekil olarak atanan nihai ana işletmenin bulunduğu ülke, Türkiye’de ödenen Yerel ATV’yi mahsup etmekle yükümlüdür.

• İki Aşamalı Uyum Süreci: 

-2024 Dönemi: Türkiye, Yerel ATV aracılığıyla tamamlayıcı vergiyi tek başına uygulama hakkına sahiptir.

-2025 ve Sonrası: Yetersiz Vergilendirilen Ödemeler Esası’nın yürürlüğe girmesiyle Türkiye’nin vergileme yetkisi daha da güçlenmektedir.

• Yerel Beyan Yükümlülükleri:

-Yerel ATV Beyannamesi: Tamamlayıcı vergi doğmasa dahi verilmelidir.

-Küresel ATV Beyannamesi: GIR bildirimi eklenmelidir.

-Küresel ATV Bilgi Beyanı: Yetkilendirilmiş kuruluş bulunmaması veya etkin bilgi değişimi olmaması halinde yerel olarak sunulmalıdır.

Operasyonel Hazırlığın Önemi: ÇUİ’lerin, Türkiye’deki operasyonlarının yeni uyum yükünü karşılayabilecek şekilde hazır olmasını sağlaması gerekmektedir. Bu kapsamda, Küresel ve Yerel ATV hesaplamaları için gerekli olan kapsamlı veri toplama sürecini destekleyecek güçlü sistemlerin geliştirilmesi ve yetki alanına ilişkin efektif vergi oranının belirlenmesinde ihtiyaç duyulan karmaşık düzeltmeleri yönetebilecek teknik uzmanlığın temin edilmesi büyük önem taşımaktadır.

Sorularınız ve Küresel ve Yerel ATV kapsamındaki yükümlülükleriniz ile ilgili konularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.