banner image
Basılı Bültenler

Ücretlerin Vergilendirilmesine İlişkin 319 Seri Numaralı Gelir Vergisi Tebliği Yayımlandı

31 Oca 2022 13 min read

27 Ocak 2022 tarihli ve 31732 sayılı Resmî Gazete ’de ücret gelirinin vergilendirilmesine ilişkin hususların yer aldığı 319 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği yayımlandı.

Bilindiği üzere “7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (2021/101 sayılı sirkülerimiz konu edilmiştir) 25 Aralık 2021 tarihli ve 31700 Sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanmış ve söz konusu kanun kapsamında asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisine yönelik istisna uygulaması getirilmiştir.  Bu sirkülerimize konu 319 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile asgari ücrete vergi istisnası uygulanması ve istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilimi tutarları ve oranlarının tespitinde, istisna kapsamındaki tutarların da dikkate alınacağı yönünde düzenleme yapılmıştır.

Söz konusu Tebliğ’de özetle,

  • İstisnanın ücret bordrosunda (brüt ücret) gösterimi ve hesaplamaların nasıl yapılacağına,
  • Kıst zamanlı çalışanlarda istisnanın uygulanmasına,
  • Birden fazla işverenden ücret alınması durumunda istisnanın uygulanmasına,
  • Yıllık beyanname verilmesi durumunda istisnanın uygulanmasına,
  • 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında uygulanan teşviklerde, istisnanın uygulanmasına 

yönelik açıklamalar yapılmış olup söz konusu açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.

1.İstisnanın Kapsamı ve Uygulaması

Bilindiği üzere,7349 sayılı Kanun ile, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (18) numaralı bent ile 01 Ocak 2022 tarihinden itibaren yapılan ücret ödemelerine uygulanmak üzere, hizmet erbabının ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna edilmişti.

Söz konusu Tebliğ’in 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde, hizmet erbabının ilgili aydaki gelirine ilişkin verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarların da dikkate alınarak belirleneceği ifade edilmiştir.

İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi, ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşmayacak olup hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanacaktır.

Bilindiği üzere, ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde, maaş ödemesinin yanı sıra aynı dönemde yapılan ve ücret olarak değerlendirilen prim, ikramiye, huzur hakkı, mesai ücreti, döner sermaye ücreti, ek ders ücreti gibi ödemeler de dikkate alınmak suretiyle kümülatif matrah esas alınarak vergilendirme yapılmaktadır. İlgili dönemlerde uygulanan indirim ve istisnalar bu ödemelerin toplamına bir kez uygulanmakta olup, ilgili ayda yapılan ücret ve ücret sayılan ödemelerin toplamına anılan istisnanın bir kez uygulanması gerekmektedir.

Yapılan düzenleme ile 01 Ocak 2022 tarihinden itibaren 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 32 inci maddesinde düzenlenmiş bulunan asgari geçim indirimi uygulaması kaldırıldığından bu tarihten itibaren yapılan ücret ödemelerinde asgari geçim indirimi uygulanmayacaktır. (2021/101 sayılı sirkülerimizde konu ile ilgili detaylı açıklamalara yer verilmiştir.)

İlaveten söz konusu Tebliğ ile, asgari ücretin üzerinde ücret alan ve vergi indirimine hak kazanan hizmet erbabının, gelir vergisi matrahının yeterli olması halinde, hem engellilik indiriminden hem de bu istisnadan faydalanması mümkün hale getirilmiştir.

2.Asgari Ücretli Olarak Çalışanlarda Gelir Vergisi İstisnası

319 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği’nin 5 inci maddesi kapsamında, hizmet erbabının ücret gelirinin, ilgili ayda geçerli olan asgari ücretin brüt tutarı kadar olması halinde, brüt tutardan, işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi kesintisi yapılacak, gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılmayacaktır.

Yine bahsi geçen madde uyarınca, hizmet erbabının asgari ücretiyle birlikte mesai ücreti, sosyal yardım, ikramiye gibi ücret sayılan gelirler elde etmesi durumunda ise toplam ücret gelirinin; ilgili ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan kısmı gelir vergisinden istisna olacak, bu tutarı aşan kısım vergilendirilecektir. İstisna tutarını aşan kısmın vergilendirilmesinde, istisna kapsamında olan matrah da dikkate alınarak vergi tarifesinin uygulanacak dilim ve vergi oranı belirlenecektir. İstisna suretiyle sağlanan menfaat asgari ücretin ilgili ayda hesaplanan vergisini geçemeyecektir.

İlaveten 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde yapılan düzenleme ile getirilen istisna, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri ile sınırlı olup, 31 Mayıs 2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa tabi sigortalı olarak sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle yeniden çalışmaya başlayan hizmet erbabının ödeyeceği sosyal güvenlik destek primi işçi payının yüzde 7,5 olması istisna tutarını değiştirmeyecektir.

  1. Asgari Ücretin Üzerinde Ücret Geliri Elde Edenlerde Gelir Vergisi İstisnası

319 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğ’in 6.maddesinde, hizmet erbabının elde ettiği ücret ve ücret sayılan gelirlerinden 193 sayılı Kanunun 31 ve 63 üncü maddesinde yer alan indirimler düşülecek ve varsa Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendi hariç 23 ve müteakip maddelerinde düzenlenen istisna kapsamındaki ücret ödemeleri gelir vergisi matrahına dahil edilmeyeceği ifade edilmiştir.

Bu şekilde belirlenen gelir vergisi matrahına gelir vergisi tarifesi uygulanarak vergi hesaplanacak ve bu suretle hesaplanan vergiden istisna tutara isabet eden vergi düşülmek suretiyle ödenecek vergi belirlenecektir. Bu istisna suretiyle sağlanan menfaat asgari ücretin ilgili ayda hesaplanan vergisini geçemeyecektir.

Ayrıca tam zamanlı çalışmayan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri ile yeni işe başlayan ve işten ayrılan hizmet erbabına yapılan kıst ücret ödemelerine istisna tam olarak uygulanacağı da aynı maddenin ikinci fıkrasında belirtilmiştir.

  1. Birden Fazla İşverenden Ücret Alınması Durumunda İstisnanın Uygulanması

İlgili Tebliğ’in 7 inci maddesinin birinci fıkrasında, aynı zamanda birden fazla işverenden ücret alınması halinde, istisna uygulaması, sadece en yüksek ücretin elde edildiği işveren tarafından gerçekleştirileceği belirtilmiş olup söz konusu işverene bu durumu bildirme yükümlülüğünün hizmet erbabına ait olduğu ifade edilmiştir.

Birden fazla işverenden aynı tutarda ücret alındığı durumda, istisnayı uygulayacak olan işvereni hizmet erbabı kendisi belirleyecektir. İstisnadan faydalanılan işverende, istisnanın tamamından faydalanıla- maması durumunda kalan tutar için diğer işverende istisnadan faydalanılması mümkün olmayacaktır.

  1. Teşvik ve İstisna Kapsamındaki Ücret Ödemeleri

Bilindiği üzere,16 Aralık 1999 tarihli ve 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 12 inci maddesine göre, Türk Uluslararası Gemi Sicilinde kayıtlı gemilerde ve yatlarda çalışan personele ödenen ücretler gelir vergisinden istisna edilmişti.

Söz konusu Kanun kapsamında çalışan ve şartları taşıyan hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmamakta idi.

Bu bilgiler uyarınca, istisna kapsamındaki bu ücretlere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendi uyarınca ayrıca istisna uygulanması söz konusu değildir.

Aşağıda bahsi geçen hususlardan,

a) 06 Haziran 1985 tarihli ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3 üncü maddesi uyarınca bölgede imalat faaliyetlerinde çalışan personele ödenen ücretleri üzerinden,

b) 26 Haziran 2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2 inci maddesine göre Ar-Ge, tasarım ve destek personeline ödenen ücretleri üzerinden,

c) 28 Şubat 2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunu’nun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre, Ar-Ge, tasarım ve destek personeline ödenen ücretleri üzerinden,

ç) 25 Ağustos 1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 21 inci madde-sine göre, ilgili yılda uygulanan asgarî ücretin aylık brüt tutarının prim ödeme gün sayısına isabet eden tutarı üzerinden,

hesaplanan gelir vergisinin asgarî geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmı, verilecek muhtasar ve prim hizmet beyannamesi üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmekte idi.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda,193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendiyle ihdas edilen istisna uygulaması ve asgari geçim indirimi uygulamasının kaldırılması nedeniyle, teşvik kapsamındaki bu ücret ödemelerine, öncelikle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen istisna uygulanacak ve istisna sonrası vergi, ilgili düzenlemelerdeki sınırlamalar çerçevesinde tahakkuktan terkin edilecektir.

Ayrıca asgari ücrete isabet eden verginin tahakkuktan terkin edilmesini öngören düzenlemelere göre ise istisna uygulaması nedeniyle asgari ücretten vergi alınmadığından, tahakkuktan terkini gerekecek bir vergi hesabı yapılmayacak olup diğer kanunlarda yer alan benzer istisna ve teşvikler için de hesaplama aynı şekilde olacaktır.

  1. Yıllık Beyanname Verilmesi Halinde İstisna Uygulaması

Bilindiği üzere, hizmet erbabının ücret gelirlerinin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun Kanunun 86 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre yıllık beyanname ile beyan edilmesinin gerekmesi durumunda, yıl içinde istisna uygulamasından faydalanıldığı için yıllık beyannamede söz konusu istisna uygulamasına yer verilmeyecek ve yıllık beyannamede ücret gelirlerinin toplamı üzerinden hesaplanan vergiden, yıl içinde istisna öncesi hesaplanan vergiler mahsup edilecekti.

İlgili Tebliğ’in 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında, tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret gelirlerinin yıllık gelir vergisi matrahının, asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşmaması halinde, bu gelirlerin beyan edilmeyeceği açıklanmıştır. Söz konusu gelirlerin, asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşması halinde ise bu gelirlerin tamamı beyan edilecek ve hesaplanan gelir vergisinden asgari ücretin yıllık matrahı üzerinden hesaplanan vergi indirim konusu yapılacaktır.

Söz konusu Tebliğ’e aşağıdaki bağlantı yoluyla ulaşılabilecektir.

Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No:319)

Saygılarımızla

Makale metnini kopyala